عالمان حق طلب و مومن راستین،قران را قابل فهم عمومی و دال میدانند

نمونه پرسش از  دکترمحسن کدیور 

 تفسیر آیات قران و تشخیص احکام موقت از دائم کار کیست؟ فقها/ علمای دین/ یا هر مسلمانی؟

 در اسلام حتما باید علما و فقهایی باشند تا آیات قرآن را تفسیر کنند و یا احکام موقت و دائم را تشخیص بدهند و بنا بر مقتضیات جامعه و زمان و غیره احکام جدید وضع کنند؟ یعنی اسلام (قرآن) به تنهایی جواب انسان را نمی دهد و حتما باید در هر زمان دید مراجع تقلید و علماء دین چه تفاسیری دارند؟  

 پاسخ: قرآن نامه مستقیم خداوند برای همه انسانهاست و فهم آن متوقف بر تفسیر هیچکس نیست. اما برای فهم هر متنی باید با زبان آن آشنا بود و زمینه آنرا شناخت. هر کسی این دو توانائی را در خود ایجاد کند می تواند به فهم خود از آن متن اعتماد کند. فهم قرآن کریم نیز در گرو آشنائی با زبان عربی و آشنائی با زمینه قرآن است. این زمینه در ضمن علومی بنام علوم قرآن تدوین شده است. اگر کسی بدون مراجعه به این علوم به فهم ابتدائی خود از آیات اعتماد می کند، منعی نیست، اما باید بتواند از برداشت خود در مصاف با برداشتهائی که چند قرن سابقه دارد موفق بیرون آید.

البته معنای این سخن این نیست که هرچه گذشتگان در این زمینه گفته اند درست است، اما مرور بر ادبیات تحقیق شرط کار عالمانه است. مهم این است که در فهم خود از آیات حجت و دلیل داشته باشیم و به برداشت خود حتی پس از اطلاع از سخن مفسران اطمینان کنیم.

فقیهان متخصص احکام عملی اسلام هستند، کمتر از هفت درصد آیات قرآن کریم احکام عملی و شرعی است. تفکیک آیات موقت و دائم کاری تخصصی است و دانش فراوانی لازم دارد و از سطح دانش عمومی بالاتر است. وضع احکام در اختیار فقیهان نیست، فقیهان احکام شرعی را استنباط می کنند، به عبارت دیگر کشف می کنند نه آنکه اختراع کنند.

مراجع تقلید فقیهان مورد مراجعه مردم هستند و سخنشان در حوزه تخصصیشان قابل پذیرش است. نیاز مراجعه به دانشمندان در هر رشته دلیل ناقص بودن کتب آن رشته نیست. اگر کسی خوش ندارد به متخصصان رجوع کند، خودش زحمت بکشد و متخصص شود. بدون دانش تخصصی و بدون مراجعه به متخصصان راه برای تفاسیر جاهلانه و بی پایه که در اصطلاح دینی تفسیر برأی خوانده می شود باز می شود. اگر بدون دانش سراغ قرآن برویم تضمینی برای پاسخ صحیح و برداشت مطمئن نخواهد بود.